Lezzet Adası Kıbrıs (2) – Mardin Life

Girne Limanı Gümrüğünde iki saatlik bir sıra kuyruğundan sonra Kıbrıs’taydık.
Gümrükte çalışmayan X Ray cihazı ve bagaj bant sisteminin olmayışından kaynaklı yavaş işleyen işlemlerden dolayı ortanca kızımın deyişi ile kendimiz mülteci gibi hissetmiştik Kıbrıs’ta.
Neyse ki gümrük memurlarının sıcak karşılaması ile dışarıda bizi iki üç saate yakın bekleyen mihmandar ağabeylerimizin hoşsohbeti sayesinde Kıbrıs; bizim için artık bizden bir yer gibiydi.
Kalacağımız yer olan Hala Sultan Külliyesi’ne doğru bir saatlik yolculuk sonrasında kapıda bizleri Kıbrıs’ın manevi elçilerinden Hüseyin Bekmez abi karşılamıştı.
Kendisi ile tanışalı çok kısa bir süre olmasına rağmen kadim bir dostluğumuzun olduğu hissiyatı ile kucaklaştık.
Eşyalarımızı kalacağımız odalara yerleştirdikten sonra mihmandar ağabeylerimizin de tavsiyesi ile çocuklarla startı başkent Lefkoşa’den vererek gezme kararı aldık.
Gezi rotamızı belirlerken her yola çıktığımızda çocuklarla yaptığımız açıktım, yoruldum, uykum var, sıkıldım…  demek yok sözleşmemize rağmen çocukların davranışlarından karınlarının aç olduğunu anlayan mihmandalarımız direksiyonu direk Ekor Kaymaklı lokantasına kırdılar.
Kıbrıs’a özel yöresel yemekleri* konuşurken masaya Hellim Peyniri servis edilmişti bile. Kıbrıs’a gidince muhakkak önünüze her yerde gelecek olan ve akla gelen ilk lezzetlerden biri şüphesiz ki hellim peyniridir. Özellikle keçi sütü ile yapılan hellim, çeşitli yemeklerin, salataların, tatlıların içerisinde kullanıldığı gibi kahvaltıların da vazgeçilmezidir. Eşsiz lezzeti ile her öğün de yeseniz de bıkmayacağınız tatlardan birisidir. Dolayısıyla Kıbrıs’ta ne yenir sorusunun en yaygın cevabı da hellim peyniri oluyor.
Lokantada tavsiye üzerine Akdeniz iklimine özgü tarifleri, ada kültürü ve yörenin sevilen baharatları ile hazırlanmış yemek menüsünden ünü Kıbrıs’ın sınırlarını aşmış şeftali kebabı, uzun süre taş fırınlarda pişen yoğurtlu et yemeği ile tavuk dolmasından sipariş verdik.
Sizin de aklınıza hemen ilk gelen şeftaliden kebap mı olur sorusu? Ya da kebap şişlerin arasına şeftaliyle süslenmiş bir tür kebap mı geliyor. Ya da şeftaliye benzeyen kebap şişler mi? Maalesef yanılıyorsunuz. Burada öğrendiğimiz kadarı ile ünlü bir kebapçı olan Ali adında bir Şef varmış. Ali Şef, kendi karışımlarını kullanarak yaptığı kebap köftesini müşterilerine takdim ettiğinde son derece iyi tepkiler almış. Tadı ve lezzeti ile ünü günden güne artan bu kebabın adını soranlara da kendince bir isim bulmuş. O da ‘Şef Ali Kebabı’ demiş soranlara. Tıpkı Mardin’deki Rido Kebabı gibi Ali usta da kendi adını vermiş bu kebaba. Zaman içinde bu isim eğilmiş, bükülmüş ve bugünkü adını almış yani Şeftali Kebabı olmuş.
Bir de unutmadan Kıbrıs’ta afiyetle yenen lezzeti meşhur Kıbrıs tatlısı zaten en bilinen, en sevilenlerden! Onu da Gazimağusa ziyaretimizde Lalapaşa Camisi çıkışında tatmıştık. Doğuda yaşayan bir aile olarak Kıbrıs’ın bol etli mutfağına çok da yabancı sayılmazdık, zaten yabancı da kalmadık.
Karınlarımızı doyurduktan sonra bizi bir gezi maratonu bekliyordu. Gezi rotasına geçmeden önce Lefkoşa hakkında biraz bilgi vermek istiyorum.
 
Kolakas
Kıbrıs’a ait ilginç yemeklerden bir diğeri de Kolakas. Kaba hatlarıyla patatese benziyor diyebiliriz bu yemek için. Yani kendisi bir tür kök sebze. Kolakas’ın adaya Osmanlı hakimiyetinden hemen önce Venedikliler tarafından getirildiği söyleniyor. Tavuk ya da kuzu etiyle servis edilebiliyor. Gölevez yemeği de deniyor kendisine. Eğer kolakas yemeğini beğenirseniz size iyi bir haber, bu bitki Türkiye’de Adana ve Mersin yöresinde yetişmekte.
Kletfiko
Kıbrıs’ın en önemli özelliği hiç şüphesiz farklı kültürleri bir potada eriten bir ada olması. Ada üzerinde Türk – Rum geleneklerini de yemeklerini de birbirinden ayırmak hiç de kolay değil. Aslında bir Rum yemeği olarak bilinen kleftiko’yu bu nedenle Kuzey Kıbrıs yemeği olarak tanımlamak çok da yanlış olmaz. Bir tür kuzu dolması olan bu yöresel yemek Kıbrıs’ta biraz daha farklı olarak tandırda pişiriliyor.
Ceviz Reçeli
Evet evet doğru duydunuz. Bildiğimiz cevizin reçeli. Reçel konusunda özellikle iddialı olan Kıbrıslılar bu ilginç reçel türünde uzmanlar. Aslını soracak olursanız Kıbrıs mutfağında çok zengin bir reçel kültürü var. Ama ceviz reçelini başka bir yerde kolay kolay bulamayabilirsiniz. Güzel bir akşam yemeğinin ardından tatlı olarak sofraya reçel getirilirse sakın şaşırmayın, bu lezzetin tadını çıkarmaya bakın.
Kıbrıs Köftesi
Kıbrıs mutfağının önemli ve en bilinen yemeklerinden birisi de Kıbrıs köftesi. Zaten biliyorsunuz köfte bizim kültürümüzün olmazsa olması. KKTC’de elbette durum çok farklı değil. Adanın ünlü patatesleri ve kıyma ile yapılan bu köftede ekmek kullanılmıyor. Kıbrıs’taki neredeyse bütün restoranlarda bulabilirsiniz. 
Molehiya
Orijinal kökeni Arap Yarımadası olan bu yemek ‘molehiya’ adlı bitkinin yapraklarından yapılıyor. Yazın kurutulup saklandıktan sonra kuzu veya tavuk etiyle pişiriliyor ve pilav, turşu ikilisiyle servis ediliyor. Molehiya otunun kurutulmuş haldeyken kına gibi koktuğunu söylemek lezzeti hakkında size bir ipucu verebilir diye düşünüyoruz. Gerçek gastronomi meraklıları için ilginç bir keşif olacağı kesin.
Piruhi
Piruhi aslında Kıbrıs mantısı diyebileceğimiz bir yemek. Bazen tulum bazen de hellim peyniri ile hazırlanıyor. 
Lalangı
Tavşan etinin mayalı hamurla oluşturduğu enfes uyumdan ortaya çıkar bin yemek lalangı. Kimyon, karabiber ve tuz gibi baharatlarla zenginleştirilerek sofraya geliyor. Kızartılarak pişirilen bu yemeği denemeden adadan ayrılmamalısınız.
Pilavuna
Ekşi ve tatlıyı bir araya getiren leziz bir hamur işi olan Pilavuna, daha çok sabah kahvaltılarında pişiriliyor. Nor (Lor) peyniri, talar peyniri veya hellimle hazırlanan bu hamur işinin içinde; kuru üzüm, damla sakızı ve yumurta gibi malzemeler de bulunuyor.
Kıbrıs Macunu
Kıbrıs’ın bir diğer ilginç özelliğin neredeyse hemen hemen her meyvenin macunu yapılmakta oluşu. Öncelikle macunu yapılacak olan meyve ayıklanıp yıkanır. Ardından kireçte bekletilerek, acısı yok edilir. Ardından şekerli yoğun şerbetler içinde pişirilir. Bu macunlardan bazıları taze olarak servis edilirken, bazıları da konserve yapılarak bekletilir. Genellikle reçel veya marmelat kıvamında olan bu macunlar, yaz aylarında, buz üzerinde servis yapılır.
Börülce
Yeşil fasulyeyi andıran görünümüyle Kıbrıs’ta en çok tercih edilen sebze yemeğinin Börülce olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. Et ve hamur ürünleriyle mesafeliyseniz, Kıbrıs seyahatinizde börülceyi güvenle tercih edebilirsiniz.
Mardin Gazeteci ve Yazarlar Derneği Kurucu Başkanı 2008-2014 Mardin STK Platformu Sekreteryası 2008-2022 Türkiye İnternet Medya Birliği Mardin Temsilcisi 2022 – Mardin Life Dergisi ve Gazetesi Gene

source